Bespreek de volgende vragen met je team:

• Met welk type grondverzetmachine mag je nu wel of juist niet hijsen?
• EN in welke gevallen mag het dan soms weer wél?
• Wat voor opleiding heb je nodig voor welk type machine?

We gebruiken op onze werken veel grondverzetmachines die niet alleen graven maar ook veel andere hand en span diensten uitvoeren zoals grote en kleine hijswerkzaamheden. We rijden veel materieel of materiaal naar de juiste plek en we hijsen kleine middelen van een oplegger of aanhanger.

MAAR mag dat zo allemaal wel?

Om met een grondverzetmachine te mogen hijsen moet deze voldoen aan de wettelijke eisen. Dit geldt voor alle soorten en maten grondverzetmachines.

er zijn 3 categorieën machines:

Grondverzetmachine zonder hijsfunctie

• Deze machine mag niet hijsen. 
• Deze machine voldoet aan de NEN-EN-474-1. Dit is een norm waarin de veiligheidseisen voor dit type grondverzetmachine is gespecificeerd.
• Hoe controleer je dit? Dit kan je terug in het kraanboek of handleiding van de machine.
• De machinist moet aantoonbaar een cursus of opleiding hebben gevolgd, bijvoorbeeld: veilig werken met een graafmachine.

Grondverzetmachine met beperkte hijsfunctie

• Deze machine mag wel hijsen MAAR dit moet direct gerelateerd zijn aan de graafwerkzaamheden.
• Deze machine is voldoet aan de NEN-EN 474-5. Dit is een norm waarin de veiligheidseisen voor dit type grondverzetmachine is gespecificeerd.
• Hoe controleer je dit? Dit kan je terug in het kraanboek of handleiding van de machine.
• Deze machine dient altijd voorzien te zijn van een Last Moment Indicator (LMI) of ook wel Safe Load Indicator (SLI) genoemd, deze geeft een geluidsignaal als de machine aan zijn maximale last capaciteit zit. Deze moet ook echt aanstaan! Sinds de 2010 versie van de NEN-EN 13000 worden er ook geen LMB systemen meer geplaatst waarbij het mogelijk is de LMB op het dashboard uit te schakelen.
• Een goed voorbeeld is: als je een sleuf aan het graven bent en daarin moet een buis of een put geplaatst worden. Deze buis mag door dit type machine worden in gehesen.
• Een ander voorbeeld is het hijsen van schotten en uitrustingsstukken van de machine. 
• Andere hijswerkzaamheden mogen door deze kraan NIET uitgevoerd worden.
• De machinist moet aantoonbaar deskundig te zijn voor de bediening van de machine en de werkzaamheden. 

Grondverzetkraan met volledige hijsfunctie

• Deze kraan mag alle hijsactiviteiten uitvoeren binnen zijn hijscapaciteit, dit is terug te vinden in de handleiding van de machine. De handleiding is veelal voorzien van een hijstabel. 
• Deze machine is ingericht volgens de NEN-EN 13000, dit is de Europese veiligheidsnorm voor mobiele kranen. Deze norm is van toepassing op het ontwerp, de constructie, de installatie van de veiligheidsvoorzieningen, de gebruikersinformatie, het onderhoud en testen van de mobiele kraan.
• Hoe controleer je dit? Dit kan je mogelijk terug zien in het kraanboek en of de handleiding.
• Deze machine is altijd voorzien van een Last Moment Beveiliging (LMB) en slangbreukbeveiliging. Deze moet uiteraard ook altijd aan staan!
• Deze LMB beperkt de machine om over zijn maximale hijscapaciteit te gaan. Deze beveiliging regelt dat de hijsbeweging automatisch wordt onderbroken als deze wordt bereikt of overschreden.
• Als de machine meer dan 10 ton-meter capaciteit heeft dan moet de machinist gecertificeerd zijn, en beschikken over een TCVT certificaat  "Grondverzetmachines W4-05". 
• WAT IS 10 ton Meter ? - Als een kraan 5 ton gewicht 2 meter voor zich uit houdt en je vermenigvuldigd met elkaar dan kom je tot het volgende resultaat: 2 x 5 = 10tm
• LET OP: er zijn meerdere varianten van TCVT certificeringen voor verschillende type kranen! Voor meer info omtrent TCVT en andere type certificaten voor andere machines ga naar: WWW.TCVT.NL
• Als de machine minder dan 10 ton-meter capaciteit heeft dan moet de machinist aantoonbaar deskundig zijn voor de bediening van de machine en de werkzaamheden. 

Conclusie: 

Als we met een grondverzetmachine, die op het bouwterrein rond rijdt, en op verschillende plekken grote en kleine hijswerkzaamheden moet uitvoeren, dan heb je dus een grondverzetmachine met volledige hijsfunctie nodig.

In uitvoeringsfase:

De uitvoerders of voormannen kunnen bovenstaande informatie gebruiken om de controle uit te voeren zodra de kraan op het werk wordt aangeleverd. Ga het gesprek aan met de machinist en laat je overtuigen dat al de bovenstaande items zijn geborgd. Een machinist met een TCVT certificaat is normaliter erg goed op de hoogte van de regels en zal dan ook altijd goed antwoord op je vragen kunnen geven en gevraagd of ongevraagd de benodigde documenten kunnen tonen.

Voor alle type machines geldt dat de machinist is opgeleid en geïnstrueerd om de betreffende machine goed te kunnen bedienen, dit is een wettelijke eis. Niet iedereen mag zomaar zonder voldoende ervaring, opleiding of instructie een machine bedienen. 

In alle gevallen moeten we rekening houden met de mogelijke risico's die aanwezig zijn op een bouwplaats. We kunnen de meest ideale grondverzetmachine inzetten met een machinist die alle certificaten heeft MAAR, blijf goed nadenken:

• Hijs niet over mensen heen, let op je omgeving.
• Riggers of medewerkers die de last aanslaan dragen een helm.
• Vooraf zijn de hijsactiviteiten goed met elkaar doorgesproken, regel met elkaar dat een dagstart wordt gehouden.

Het is belangrijk dat in de werkvoorbereidingsfase, in samenwerking met de uitvoerders, beoordeelt wordt welk type machine met welke capaciteit nodig is. Sommige type machines zijn namelijk minder makkelijk te verkrijgen in de markt. Bepaal dus op tijd wat je nodig hebt zodat er voldoende tijd is om de benodigde machine in te regelen.

Welke risico's kunnen voorkomen:

• Als we op voorhand niet weten wat de grondverzetmachine moet gaan doen op het werk, dan is de kans groot dat we niet de juiste machine op de bouwplaats hebben georganiseerd.
• Dat de machinist niet voldoende is opgeleid voor het werk dat hij moet gaan uitvoeren.
• De machine kan omvallen omdat hij niet geschikt is voor hijswerkzaamheden.
• Lasten kunnen uit de kraan vallen omdat de voorzieningen op deze kraan niet geschikt zijn voor hijswerkzaamheden.
• Als machinisten niet of onvoldoende opgeleid zijn kunnen er onveilige situaties of incidenten ontstaan.
• We voldoen niet aan wet en regelgeving en werken onveilig ten aanzien van de arbowet, de kans bestaat dat bevoegd gezag het werk zal stilleggen.
• We zien nogal eens dat een grondverzetmachine op zijn voorbanden staat de balanceren met de achterbanden vrij van de grond, met alle risico's van dien, dit is natuurlijk niet de bedoeling. Veelal hebben we dan niet of onvoldoende beoordeeld wat voor type kraan en of capaciteit we nodig hebben.

Wat moeten we doen:

• Inventariseer, bij voorkeur in werkvoorbereiding, welke hijsactiviteiten op de bouwplaats uitgevoerd moeten gaan worden.
• In werkvoorbereiding wordt vooraf, in afstemming met de uitvoerder, het juiste type grondverzetmachine met de juiste capaciteit georganiseerd.
• Dat de machinist in het bezit is van de juiste opleiding en training.
• Dat het eventuele TCVT persoonscertificaat van het juiste type is.
• Als er vragen of dilemma's zijn bespreek dit dan met je team, je leidinggevende of vraag zo nodig hulp bij een kennisdrager.

We begrijpen het als er vragen zijn. Daarom hebben we een Q&A opgesteld met daarin de meest gestelde vragen. Je kan dit document vinden via de volgende link:

Link naar Q&A 

Vraag en antwoord: Hijsen met grondverzetmachines

Link naar Vereniging Verticaal Transport met betrekking tot hijsen met grondverzetmachines: 

www.VVT - Hijsen met grondverzetmachines.nl